چگونه یک دفتر کار ارگونومیک بسازیم

یط کار یک فرد کارمند یا شاغل که دارای دفتر کار است، باید به گونه ای باشد که فرد آسیبی نبیند و راحتی او در مدت زمانی که در محل کار حضور دارد، حفظ شود. ارگونومیک، به معنای اصولی است که باعث می‌شود بین افراد، محیط کار و تجهیزات مورد استفاده در محیط کار، سازگاری به وجود بیاید. ارگونومیک، به گونه‌ ای است که به مکان قرار گرفتن تجهیزات، نحوه چیدمان محیط کار و چگونگی قرار گرفتن وضعیت بدن در شرایط مختلف توجه دارد. همچنین ابزار و تجهیزاتی که در محیط کار به منظور راحتی کارها و خسته نشدن افراد تعبیه می‌شوند، از جمله اقداماتی است که زیر مجموعه اصول ارگونومیک قرار دارد. اگر قصد دارید یک دفتر کار مناسب داشته باشید و قصد طراحی آن را دارید، حتما با این سوال مواجه هستید که چگونه یک دفتر کار ارگونومیک بسازید، ما در این مقاله به شما کمک می‌کنیم تا بتوانید یک دفتر کار ارگونومیک را طراحی کنید و بسازید. ارگونومیک، با توجه به محل کار، شغل و توانایی افراد، به طراحی مناسب و چیدمان استاندارد دفتر کار و تجهیزات، همچنین نحوه قرارگیری صحیح آنها می‌پردازد.

مزایای ارگونومیک بودن دفتر کار

ارگونومیک بودن دفتر کار، باعث کاهش فشار و استرس های ناشی از کار و محل کار می‌شود. راندمان کاری کارکنان را افزایش می‌دهد. باعث راحت بودن کارکنان در محل کار شده، و میزان عدم حضور کارکنان را به علت سختی و نوع کار، به منظور استفاده حداکثری از روزها، کاهش می‌دهد. به علت قرار گرفتن وضعیت بدن در بهترین حالت ممکن، باعث می‌شود که سلامتی و ایمنی افراد حفظ شود. باعث کاهش بیماری های جسمانی کارکنان و در نتیجه کاهش هزینه برای درمان آنها شده، و  از ایجاد ضررهای اقتصادی جلوگیری می‌کند. سختی یا تکراری بودن کارها، روی سلامت و روان افراد تاثیر می‌گذارد که می‌توان با رعایت اصول ارگونومیک، از ایجاد بیماری های اعصاب و روان پیشگیری کرد.

طراحی دفتر کار ارگونومیک

برای طراحی یک دفتر کار ارگونومیک، باید به موارد زیر دقت کرد:

• استفاده از تجهیزات و ابزارهایی که باعث راحتی و افزایش بازدهی کار در محیط کار می‌شوند، به ارگونومیک بودن دفتر کار کمک می‌کند.
• حفظ فاصله مناسب تجهیزات و ابزارها از افراد حین کار کردن و عدم نیاز به تغییر وضعیت بدن به گونه ای که تجهیزاتی که بیشتر مورد استفاده قرار می‌گیرند را نزدیک تر به خود قرار می‌دهند تا بتوان به آسانی به آنها دسترسی پیدا کرد.
• تنظیم نور محیط و نورپردازی مناسب، متناسب با نیاز افراد و نوع کاری که انجام می‌شود صورت می‌گیرد. بهتر است محل کار دارای پنجره باشد و نور به صورت طبیعی وارد شود. اما اگر نور طبیعی به میزان لازم نباشد، می‌توان از لامپ و چراغ استفاده کرد. میزان نور مناسب باعث می‌شود به چشم افراد فشار وارد نشود و افراد بتوانند بدون خستگی و با راندمان بالا، کارهای خود را انجام دهند.
• تهویه مناسب هوای محیط در دفتر کار، باعث جلوگیری از ورود هوای آلوده و گرد و خاک به دفتر می‌شود که لازمه آن نصب یک فیلتر هوای مناسب است. حفظ دمای متعادل محیط که لازمه آن نصب سیستم های سرمایشی و گرمایشی در فصول گرم و سرد است، از دیگر نکات ارگونومیک است که برای حفظ سلامتی و افزایش بازدهی باید آن را رعایت کرد.
• استفاده از میز اداری و صندلی های استاندارد و ارگونومیک که دارای استانداردهای لازم برای استفاده کارکنان در طولانی مدت هستند و از آسیب به مهره های کمر و گردن جلوگیری می‌کنند.
• استفاده از میز ارگونومیک با ارتفاع مناسب، به صحیح قرار گرفتن وضعیت بدن کمک می‌کند. اگر در محل کار بیشتر به حالت نشسته قرار دارید بهتر است از میزهایی با ارتفاع کوتاه تر، و اگر بیشتر به حالت ایستاده قرار دارید از میزهایی با ارتفاع بلند تر استفاده کنید. طول و عرض میز باید به گونه ای باشد که بتوان ابزار و مدارک مورد نیاز را روی آن قرار داد و دسترسی راحت به آنها داشت.
• از مهم ترین موارد ارگونومیک بودن محل کار، می‌توان به صندلی ارگونومیک و متناسب با قد افراد اشاره کرد. ابعاد و ارتفاع صندلی مدیریت باید به گونه ای باشد که فرد با نشستن روی آن احساس راحتی کند. صندلی ارگونومیک باید قابلیت تنظیم ارتفاع و زاویه را داشته باشد. قابلیت ارتجاعی با تنظیمات آسان، به تنظیم زاویه مناسب هنگام مطالعه و کار با سیستم کمک می‌کند. ارتفاع صندلی باید متناسب با قد افراد تنظیم شود و زاویه قائم هنگام نشستن بین پا و زمین ایجاد شود. زاویه مناسب نشستن، باید ۱۱۰ درجه باشد. استفاده از صندلی هایی که دارای فیبر در قسمت کمر به منظور حفظ گودی کمر هستند، توصیه می‌شود. همچنین برای جلوگیری از خستگی افراد در کوتاه مدت، می‌توان از صندلی هایی که دارای زیر پایی، زیر سری و دسته هایی با قابلیت تنظیم ارتفاع هستند، استفاده کرد.
• یکی از اقدامات بسیار مهم برای طراحی دفتر کار ارگونومیک، نحوه چیدمان و تقسیم بندی فضاهای مختلف در محل کار است. بدین صورت که با یک طراحی اساسی می‌توان از فضای دفتر کار، به بهترین شکل استفاده کرد و کاربری های مختلفی را در آن تعبیه کرد. تقسیم بندی و سازماندهی دفتر کار، باعث افزایش نظم و انضباط محیط و تجهیزات می‌شود که کاهش استرس و آشفتگی کارکنان را به همراه دارد. همچنین مرتب بودن دفتر کار، دسترسی به ابزار و تجهیزات مورد نظر را ساده تر می‌کند.

• نحوه قرارگیری و فاصله صفحه مانیتور یا لپ تاپی که روی میز قرار می‌گیرد، باید به گونه ای باشد که باعث خستگی و آسیب دیدگی چشم ها در اثر نورپردازی نامناسب و فاصله غیر اصولی نشود. ارتفاع صفحه نمایشگر، نباید به گونه‌ ای باشد که افراد برای دیدن صفحه مجبور به خم کردن گردن خود شوند؛ چرا که در طولانی مدت منجر به آسیب های گردن و کمر می‌شود. برای افزایش ارتفاع و قرار دادن لپ تاپ در موقعیت مناسب، می‌توان از یک پایه مناسب استفاده کرد. استفاده از صفحه نمایشگر با ابعاد مناسب، باعث می‌شود برای مشاهده صفحه نیاز به تغییر موقعیت بدن و گردن نباشد.
• دیگر نکته ای که برای جلوگیری از آسیب به فیزیک بدن و رعایت ارگونومیک باید رعایت کرد، فاصله مناسب و استاندارد ماوس از فرد و کیبورد است که بهتر است موس و کیبورد به هم نزدیک باشند‌. نحوه قرارگیری دست هنگام کار با ماوس، باید به گونه‌ ای باشد که آرنج به بدن نزدیک تر باشند. اگر نحوه قرارگیری ماوس غیر اصولی باشد، باعث درد در ناحیه مچ ها و خستگی بازوها می‌شود.
• نحوه قرارگیری صحیح کیبورد و فاصله استاندارد آن نیز از نکات مهم ارگونومیک به شمار می‌رود که باید رعایت شود. فاصله کیبورد از بدن باید به گونه ای باشد که هنگام تایپ کردن، زاویه قائم در آرنج به وجود بیاید. هنگام تایپ کردن، مچ دست ها باید در امتداد آرنج و به صورت کاملا افقی قرار بگیرند. تایپ بهتر است به صورت ده انگشتی صورت گیرد تا فشار بین ده انگشت تقسیم شود. همچنین تایپ ده انگشتی باعث می‌شود که فرد کمتر گردن خود را بین کیبورد و مانیتور بالا و پایین کند.

وضعیت صحیح بدن

اصلی ترین مورد ارگونومیک، نحوه صحیح قرار گرفتن بدن در موقعیت های مختلف است در ادامه آنها را بررسی می‌کنیم:

• هنگام نشستن، از پشتی صندلی برای تکیه دادن به منظور پر کردن گودی کمر استفاده کنید. سر را به پشتی سر تکیه دهید. صاف بنشینید و از خم شدن به سمت جلو خودداری نمایید. از زیر پایی استفاده کنید. زاویه ۹۰ درجه بین پا و زمین را با تنظیم ارتفاع صندلی، حفظ کنید. به جای برگرداندن و چرخاندن گردن، از پایه های چرخان صندلی استفاده کنید و کامل به سمت مورد نظر بچرخید. از انداختن پاها روی هم خودداری کرده و سعی کنید وزن به طور مساوی بین دو پا تقسیم شود.
• هنگام ایستادن، شانه هایتان را به عقب بدهید صاف بایستید، قفسه سینه را به سمت جلو بدهید. اگر قصد ایستادن های طولانی را دارید، یک پا را در ارتفاع بالاتر روی جعبه یا چهار پایه قرار دهید و هر بار یک پا را روی زمین قرار دهید.
• هنگام ایستادن و راه رفتن، سر را بدون خم کردن، به سمت بالا و روی گردن نگه دارید.
• سعی کنید بازوهایتان را روی دسته صندلی یا میز با زاویه مناسب قرار دهید تا از ایجاد خستگی، درد گردن و شانه جلوگیری کنید.
• پس از نشستن یا ایستادن های طولانی، بهتر است چند حرکت کششی انجام دهید و یک نرمش ساده داشته باشید. این کار به رفع خستگی و جلوگیری از آسیب های فیزیکی کمک می‌کند.

سخن پایانی

برای طراحی مناسب ارگونومیک یک دفتر کار، باید به عواملی، مانند: نیازهای جسمی و روانی یک شغل، میزان توانایی افراد، نیاز افراد، حفظ سلامت و ایمنی افراد و بازدهی بالا، توجه شود. دفتر کار ارگونومیک دارای ویژگی هایی از جمله: قرارگیری ابزار و تجهیزات در مکان و فاصله مناسب، حضور تجهیزات کاربردی، حفظ موقعیت درست فیزیک بدن در شرایط مختلف، ابعاد و اندازه استاندارد تجهیزات، دفتر کار سازماندهی شده، راحتی و عدم آسیب به سلامت جسمی و روانی کارکنان، عدم ایجاد فشار و استرس در کارکنان، قرار داشتن تجهیزات در جای مناسب و …، است. اداری نت، تجربه بالایی در طراحی و ساخت دفاتر کاری، مبلمان و صندلی های ارگونومیک دارد که می‌توانید با مراجعه به وبسایت اداری نت، از خدمات زیادی در زمینه طراحی دفتر کار و سفارش تجهیزات ارگونومیک، بهره مند شوید.